حتما شما هم این جمله به گوشتان رسیده است، که «رایحه این عطر خطی است» آیا تا به حال به این موضوع فکر کردهاید، که رایحه خطی به چه معناست؟ در این مقاله، قصد داریم درباره مفهوم خطی بودن رایحه یک عطر صحبت کنیم و علت استفاده از این اصطلاح را توضیح دهیم.
اغلب افراد، زمانی که برای تست یا خرید عطر اصل به فروشگاهی مراجعه میکنند و ادوپرفیوم یا ادوتویلتهای مختلف را روی پوستشان تست میکنند، انتظار دارند پس از مدتی رایحه عطر تغییر کند یا اصطلاحا عطر جا بیفتد.
جالب است بدانید، که همیشه این تصور در هنگام تست کردن عطر درست نیست. شاید شما هم از آن دسته افرادی هستید، که تصور میکنید وقتی رایحه عطر پس از مدتی عوض نشود، آن عطر احتمالا تقلبی است، اما باید به شما بگوییم، که این تصورتان همیشه درست نیست و برای عطرهایی که دارای رایحه خطی هستند، صدق نمیکند.
همه عطرها، با هر ویژگی و غلظتی که باشند، از ترکیب یک یا چند نت با آب یا الکل تشکیل شدهاند. در واقع برای تولید عطرها، از نظر علمی، هرم بویایی مشخصی وجود دارد. این هرم بویایی، به سه بخش ابتدایی، میانی و پایانی تقسیم میشود. نتهای مختلف نیز، براساس سلیقه طراح عطر، در یکی از این هرمها قرار میگیرند.
در عطرسازی، نتها (note) نماینده رایحههایی هستند، که وقتی عطر را استفاده میکنید، بلافاصله به مشام میرسند. در اغلب عطرها، نتها در سه گروه اصلی نتهای اول، ابتدایی یا آغازین، نتهای میانی و نتهای قرار میگیرند و دستهبندی میشوند.
در واقع، همین دستهبندی مشخص میکند، که کدام گروه از روایح، در چه محدوده زمانی پس از اسپری کردن به مشام مخاطب برسد. البته این نتها به دقت و با توجه به دانش روند تبخیر مولکولها خلق میشوند و ترتیببندی آنها به علم و دانش کافی در زمینه شیمی عطر نیاز دارد.
نتهای ابتدایی معمولا بلافاصله پس از اسپری کردن عطر استشمام میشوند و از مولکولهای سبکتری تشکیل شدهاند. این نتها سرعت تبخیر بالایی دارند و تصور اولیه ما از رایحه یک عطر تشکیل میدهند. نتهای ابتدایی در فروش عطر، از اهمیت ویژهای برخوردار هستند.
رایحه ی این گروه از نتها معمولا تازه، خنک و تیز توصیف میشود. ترکیباتی که در نتهای ابتدایی مورد استفاده قرار میگیرند، روایح قدرتمندی دارند و سرعت تبخیر مولکولهایشان نیز زیاد است. از نتهای ابتدایی رایج میتوان به رایحههای مرکباتی و گیاهی مانند آویشن، اسطوخودوس سایر گیاهان معطر اشاره کرد.
نتهای میانی قلب هر عطر را تشکیل میدهند. رایحهای که درست پیش از محو کامل رایحه نتهای آغازین به مشام میرسد، نتهای میانی هستند. نت های میانی در واقع بدنه اصلی عطر به شمار میروند و در میانه روند انتشار عطر پدیدار میشوند.
این نتها نسبت به نتهای ابتدایی، ماندگاری بالاتری دارند و تاثیر مهمی بر نتهای پایانی میگذارند. قلب یک عطر عموما خوشایند و صیقلی است و اغلب از ترکیبی نرم و مخملی شامل نتهای گلی و میوهای به همراه ادویهجاتی همچون دارچین، جوز و هل تشکیل میشوند.
نتهای پایانی رایحههایی هستند، که در آخرین مرحله و درست در زمانی که نتهای اولیه به طور کامل تبخیر شدهاند، به طور شگفتانگیزی ظاهر میشوند. نتهای پایانی در کنار نتهای میانی تم اصلی عطر را میسازند. نتهای پایانی به عطرها عمق و شخصیت میبخشند.
ترکیبات این گروه اغلب فیکساتیورهایی هستند، که برای افزایش قدرت و ماندگاری عطر به کار گرفته میشوند. این ترکیبات از مولکولهای بزرگ و سنگینی تشکیل شدهاند، که سرعت تبخیر کمی دارند و معمولا از روایحی عمیق و غنی برخوردار هستند. برای استشمام نتهای پایانی باید حدودا ۳۰ دقیقه به عطر زمان بدهید. از نتهای پایانی رایج میتوان به چوب صندل، وانیل، پچولی، کهربا و مشک اشاره کرد.
همانطور که گفتیم، هر عطر از ساختاری سه گانه تشکیل شده است، اما جالب است بدانید، که در دنیای متنوع عطرها، ساختارهایی خطی نیز وجود دارد. در واقع در تولید عطرهایی که دارای ساختار رایحهای خطی هستند، از هرم بویایی رایج پیروی نشده است.
رایحه خطی یا لینیر(Linear) از ابتدا تا انتها دارای یک رایحه ثابت است و بوی آن تغییری نمیکند.
اغلب عطرها، خصوصاً عطرهای جدید، دارای ۳ رایحه بویایی مختلف در سه دوره زمانی هستند، اما رایحه خطی مانند یک خط مرگ در صفحه مانیتور بیمارستان، از ابتدا تا انتها ثابت است و هیچ فراز و نشیبی ندارد.
عطرهای خطی، معمولا طرفداران خاص خود را دارند و عموم افراد، به دنبال این دسته از عطرها نیستند. حقیقت این است، که خطی بودنِ عطرها مزایا و معایب مختلفی دارد. از مزایای آن میتوان به بالاتر رفتن دوام و ماندگاری عطر اشاره کرد.
بزرگترین ایراد رایحههای خطی از نظر علاقمندان به دنیای عطر، سادگی و پیچیده نبودن آنها است. از آنجایی که در این عطرها، تنها یک رایحه از ابتدا تا انتها به مشام میرسد و تنوع رایحهای وجود ندارد، بنابراین ممکن است افراد خیلی زود از رایحه عطر دلزده شوند.
معمولا افرادی که عاشق ثبات و مستقل بودن هستند و همیشه سعی بر انتخاب لباسی ثابت یا رنگی ثابت دارند، رابطه عمیق و خوبی با رایحههای خطی برقرار میکنند. در مقابل، افرادی که عاشق تنوع، تغییر و بازی زنده رایحهها هستند، از منتقدان اصلی رایحههای خطی به شمار میروند.